ELCB
GFCI-Outlet
RCD_RCCB
Το ρελέ διαρροής (ή αλλιώς διακόπτες διαρροής , RCD ή RCCB) είναι συσκευή προστασίας που χρησιμοποιειται σε ηλεκτρικά κυκλώματα για την ανίχνευση και την αυτόματη διακοπή της ροής ηλεκτρικού ρεύματος σε περίπτωση ανίχνευσης διαρροής ρεύματος στη γείωση και σε επίπεδα πέραν ενός καθορισμένου ορίου που μπορεί να είναι επικίνδυνα για τις συσκευές που προστατεύουν ή τον 'Άνθρωπο.
Ας εξετάσουμε περαιτέρω τους λόγους που τα καθιστούν απαραίτητα, καθώς και τους διάφορους τύπους που υπάρχουν.
Γιατί χρησιμοποιείται το ρελέ διαρροής;
1. Προστασία από ηλεκτροπληξία: Για να μπορούν να ανιχνεύσουν τη διαρροή ρεύματος στη γείωση (στο έδαφος), που μπορεί να οφείλεται σε βλάβη των μονώσεων ή επαφή του ανθρώπου με τα ηλεκτρικά κυκλώματα, και διακόπτουν άμεσα την παροχή ρεύματος.
2. Προστασία εξοπλισμού: Αποτρέπει τις βλάβες που μπορεί να προκληθούν στον ηλεκτρικό εξοπλισμό λόγω διαρροών ρεύματος.
3. Πρόληψη πυρκαγιών: Η διαρροή ρεύματος μπορεί να προκαλέσει υπερθέρμανση των καλωδίων και να οδηγήσει σε πυρκαγιά.
Τύποι ρελέ διαρροής;
1. Ρελέ Διαφορικού Ρεύματος (RCD ή RCCB): Αυτό το είδος ανιχνεύει τη διαφορά μεταξύ του ρεύματος που εισέρχεται και αυτού που εξέρχεται από ένα κύκλωμα. Εάν υπάρχει μια σημαντική διαφορά, τότε το RCD θα διακόψει την παροχή ρεύματος.
2. Ρελέ Διαρροής με Προστασία Υπερφόρτωσης (RCBO): Αυτό το είδος συνδυάζει τη λειτουργία ενός RCD με την προστασία από υπερφόρτωση (δηλαδή και σαν μια κοινή ασφάλεια 10Α,16Α,20Α,κτλ), προστατεύοντας έτσι το κύκλωμα από διαρροές ρεύματος καθώς και από υπερφορτώσεις που μπορούν να προκαλέσουν βλάβη.
3. Ρελέ Διαρροής τάσης προς γείωση (ELCB "Earth Leakage Circuit Breaker"): Τα ELCB ήταν παλαιότερα δημοφιλή και λειτουργούν ανιχνεύοντας τις διαρροές ρεύματος προς τη γη. Τα σύγχρονα RCDs είναι συνήθως πιο αποτελεσματικά και αξιόπιστα σε σύγκριση με τα ELCBs.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι ρελέ διαρροής με διαφορετικούς τύπους προστασίας όπως μπορείτε να δείτε στη παρακάτω φωτογραφία & τη σύντομη περιγραφή... video.
Τα πιο κινήσιμα ρελέ διαρροής είναι;
Τύπου AC: είναι ευαίσθητος μόνο στα διαφορικά ημιτονοειδή εναλλασσόμενα ρεύματα ( σύμφωνα με το πρότυπο ΕΝ 61008).
Ρελέ Διαρροής A : είναι ευαίσθητος όχι μόνο στα διαφορικά ημιτονοειδή εναλλασσόμενα ρεύματα αλλά και στα διαφορικά ρεύματα παλμικής κυματομορφής ( σύμφωνα με το πρότυπο ΕΝ 61008). Ανιχνεύει διαρροές είτε σε εναλλασσόμενο ρεύμα (AC) είτε σε συνεχές ρεύμα (DC).
Ρελέ Διαρροής B : Ανιχνεύει διαρροές σε εναλλασσόμενο έως 1Khz και καθαρό συνεχές ρεύμα DC (χωρίς διακυμάνσεις).
Ρελέ Διαρροής B+ : Ανιχνεύει διαρροές σε εναλλασσόμενο και συνεχές ρεύμα, καθώς και διαρροές σε ρεύμα υψηλής μεταβαλλόμενης συχνότητας έως 20Khz.
Οι τύποι αυτοί πρέπει να επιλέγονται με βάση τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της κάθε εφαρμογής, καθώς και τις προδιαγραφές ασφάλειας του εξοπλισμού που πρέπει να προστατευτεί.
Να συνοψίσουμε
Το απλό AC ρελέ διαρροής προστατεύει μόνο σε ωμικά και επαγωγικά φορτία, όπως αντιστάσεις, θερμοσίφωνες, τοστιέρες, μοτέρ, αντλίες νερού, όμως δεν μπορεί να ανιχνεύσει τα DC ρεύματα ή υψηλότερες συχνότητες! Γι'αυτό καλό θα είναι να τοποθετούνται στο ελάχιστο ρελέ τύπου Α που θα μας προστατεύσει όπως το ‘’παλιό’’ κλασικό ρελέ διαρροής τύπου AC, αλλά και από ρεύματα παλμικής κυματομορφής που προκύπτουν από συσκευές όπως, τροφοδοτικά led, λαμπτήρες Led τροφοδοτικά υπολογιστών, κλιματιστικά Inverter και γενικότερα ηλεκτρονικές συσκευές, που πλέον υπάρχουν σε κάθε σπίτι/κατάστημα/γραφείο σε μεγάλο βαθμό.
Θα σκεφτείτε… καλά, αφού θα κάνω την αλλαγή γιατί να μην εγκαταστήσω ένα τύπου Β+ ώστε να καλύπτομαι στα πάντα; γιατί είναι ακριβά (από 1500€ το ρελέ!!) και τα χαρακτηριστικά του τύπου F και πάνω, δε τα συναντάμε συχνά σε οικιακές περιπτώσεις. Ένα μονοφασικό τύπου Β, 40Α μπορεί να κοστίσει από 540€, ενώ αν έχουμε τριφασικό, θα εκτοξευτεί η τιμή στα 750€ για το 3Χ40Α (τη πιο συνηθισμένη τριφασική οικιακή παροχή) και αν πάμε στην επόμενη παροχή δηλ: 3Χ63Α , η τιμή περνάει ”ηρωικά” τα 1000 ευρώ ανά ρελέ!!!
Η διαφορά στην τιμή ενός μονοφασικού ρελέ τύπου Α, από ένα κοινό παλαιού τύπου AC, είναι μόλις 40€ (το πολύ). Οπότε θα πρέπει όλοι ηλεκτρολόγοι πλέον να τοποθετούν στο ελάχιστο ρελέ τύπου Α, αλλά και εσείς οι καταναλωτές να το ζητάτε, και όταν στο σπίτι υπάρχουν θεματάκια με κάποιες συσκευές που πέφτει το ρελέ συχνά …. ”ηλεκτρολόγοι”….. μην το ξηλώνετε! Βρείτε και διορθώστε το πρόβλημα ή δοκιμάστε πρώτα ένα ρελέ της προκοπής!
Κάντε "Test" καλής λειτουργίας μια φορά το μήνα!
Τα ρελέ έχουν μηχανικά και ηλεκτρονικά μέρη, τα οποία πρέπει να ελέγχονται κάθε μήνα πατώντας το κουμπί που λέει "Test" ή "Δοκιμή" πάνω στο ίδιο το RCD. Όταν πατήσετε αυτό το κουμπί, το RCD θα πρέπει να διακόψει το ρεύμα του κυκλώματος που προστατεύει. Αν αυτό συμβεί, τότε το RCD λειτουργεί σωστά. Αν τώρα υπάρχει μόνο ένας RCD ρελές διαρροής και πέσει αλλά συνεχίζετε να έχετε ρεύμα στο σπίτι σας ή σε μέρος αυτού, πχ. κήπος, θερμοσίφωνας, κτλ. τότε είναι σημαντικό να επικοινωνήσετε με έναν ηλεκτρολόγο για να ελέγξει και να επιδιορθώσει την εγκατάσταση.
Να μάθεις την ηλικία της γείωσης σου!
Στην εύρυθμη λειτουργία μιας ηλεκτρολογικής εγκατάστασης σημαντικό μέρος παίζει και η γείωση. Πρέπει λοιπόν να γνωρίζουμε το πόσο καλή είναι. Μια από της σοβαρότερες ελληνικές εταιρίες η ELMEKO προτείνει κάθε 15 χρόνια να γίνετε προληπτικά μια ενίσχυση γείωσης (διότι τα ηλεκτρόδια χαλκού και τα κολάρα σύσφιξη παθαίνουν ηλεκτρόλυση/οξειδώνονται) και δεν αποδίδουν όπως όταν ήταν καινούρια.
Γρήγορο και απλό τεστ να ελέγξετε αν υπάρχει γείωση.
Ένα γρήγορο και απλό τεστ για να ελέγξετε αν υπάρχει γείωση σε ένα κτίριο και μια ηλεκτρολογική εγκατάσταση που επιτηρείτε από RCD Ρελέ είναι να φέρετε σε επαφή τον ουδέτερο που βγαίνει αμέσως μετά το RCD με τη γείωσης. Αν το RCD δεν λειτουργήσει (δηλαδή δεν πέσει) τότε αυτό μπορεί να υποδηλώνει απουσία γείωσης και είναι επικίνδυνο για την ασφάλεια της εγκατάστασης και πρέπει να ελεγχθεί άμεσα.
Ωστόσο, για να επαληθεύσουμε πραγματικά ότι το ρελέ διαρροής λειτουργεί σωστά, πρέπει να το μετρήσουμε με ένα ειδικό όργανο μετά την τοποθέτησή του. Αυτό το όργανο θα μας δείξει αν το ρελέ διαρροής πέφτει μέσα στα όρια του επιτρεπτού ρεύματος διαρροής και αν ανταποκρίνεται στον προκαθορισμένο χρόνο απόκρισης που έχει ορίσει ο κατασκευαστής και οι κανονισμοί.
Για παράδειγμα, σε ένα τέτοιο όργανο μπορούν να οριστούν οι εξής παράμετροι: τάση έως 50 Volt, επιτρεπτό ρεύμα διαρροής έως 30 mA (χιλιοστά του Amper) και χρόνος απόκρισης κάτω από 30 msec (χιλιοστά του δευτερολέπτου). Αυτές οι παράμετροι είναι ενδεικτικές και μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο του ρελέ διαρροής και τις απαιτήσεις ασφάλειας.
Λίγο πιο περίτεχνα
Πολλές φορές ότι οι ‘’ηλεκτρολόγοι’’ οταν βρίσκονται σε βλάβη όπου δεν μπορούν να βρουν την αιτία από την οποία έπεσε ένας ρελές διαρροής σε ένα σπίτι ή κατάστημα, κτλ. προτειίνουν να αφαιρέθει το ρελέ, γιατί δε μπορεί να βρεθεί η βλάβη. Ή εγκαθιστούν ένα επιπλέον διακόπτη παράκαμψης του ρελέ! Δηλαδή το ρελέ πέφτει για να σε προστατέψει από την πιθανή διαρροή και εις γνώση σου το παρακάμπτεις έστω για λίγο χρόνο, μέχρι να έρθει ο ηλεκτρολόγος, θέτοντας τον εαυτό σου σε κίνδυνο!!!
Το ρελέ όταν πέφτει είναι ένδειξη προβλήματος στην εγκατάσταση και πρέπει να επιδιορθωθεί το πρόβλημα για να λειτουργήσει κανονικά και πάλι, γι'αυτό ανάλογα με το τύπο της επιχείρισης και τις ανάγκες της, γίνετε και η ανάλογη ηλεκτρολογική μελέτη και εγκατάσταση για την αποφυγή τέτοιων δυσλειτουργιών που θα μπορούσαν να κλείσουν μια επιχείρισης λόγω ολικής έλλειψης ρεύματος.
Συνήθως όταν ένα ρελέ διαρροής πέφτει συνέχεια, η βλάβη βρίσκεται εύκολα κάνοντας οι τεχνικοί τις απαραίτητες ενέργειες. Και αν είναι από μηχάνημα αυτό θα πρέπει να αλλαχτεί ή να επισκευαστεί! Δεν υπάρχει άλλη σωστή ασφαλή λύση! Το ρελές είναι ένα ακριβό εργαλείο προστασίας και η εγκατάσταση πρέπει να είναι ανάλογα επαρκής!
Συνοψίζοντας, τα ρελέ διαρροής πρέπει να ελέγχονται για ορθή λειτουργία με κατάλληλα όργανα ελέγχου. Στην αγορά πλέον υπάρχουν όργανα ερασιτεχνικά που βοηθούν στον υποτυπώδη έλεγχο μιας πρίζας για το αν έχει γείωση και αν προστατεύεται από ρελέ.
<<<< Περισσότερα σχετικά άρθρα >>>>
! Ηλεκτροπληξία !
Γνωρίστε τους κινδύνους και προνοήστε!
Η ηλεκτροπληξία είναι το παθοφυσιολογικό αποτέλεσμα ενός ηλεκτρικού ρεύματος που διέρχεται διαμέσου του ανθρώπινου σώματος.περισσότερες πληροφορίες...
Αλεξικέραυνα, Επαγωγοί Κρουστικών Υπερτάσεων και Γειώσεις
Γενικότερα τα αντικεραυνικά συστήματα παρέχουν προστασία έναντι των υπερτάσεων που οφείλονται σε τοπικά κεραυνικά πλήγματα, είτε αυτά προέρχονται από το δίκτυο διανομής του παρόχου, είτε από εσωτερικές πηγές. Η προστασία από κεραυνούς και υπερτάσεις είναι δύο στοιχεία ενός αποτελεσματικού συστήματος ηλεκτρικής προστασίας που απαρτίζεται από τα Αλεξικέραυνα, τον Κάτω Αγωγό χαλκού,τους Επαγωγούς Κρουστικών Υπερτάσεων SPD (Surge Protective Device Type T1, T2 & T3) και τις Γειώσεις. Δείτε περισσότερα εδώ.
Ποια η διαφορά ενός απλού καθαρισμού από έναν βαθύ καθαρισμό?
Ο βαθύς καθαρισμός καθαρίζει τις σκόνες και απολυμαίνει το 95% της εσωτερικής κεφαλής (κυψέλες, ανεμιστήρας), και ένα μεγάλο μέρος του κέλυφους από πολλά βλαβερά μικρόβια και άλλα αλλεργιογόνα. Ο βαθύς καθαρισμός επίσης εξασφαλίζει ότι η εσωτερική κεφαλή του κλιματιστικού θα επανέλθει καθαρή, σαν την πρώτη μέρα λειτουργίας της.
Ο καθαρισμός αυτός γίνεται αποσυναρμολογώντας το εσωτερικό κλιματιστικό ή κάνοντας το μηχάνημα “μπάνιο” με πίεση από κάτω προς τα επάνω! Αν αυτό σας ακούγεται παράξενo, σίγουρα είναι, αλλά έτσι εξασφαλίζεται η καθαρότητα της εσωτερικής κεφαλής. Δείτε περισσότερα εδώ.
Σε όλα τα κλιματιστικά που κάνουν χρήση R32 υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ανάφλεξης, αυτό υποδηλώνεται με ένα τριγωνάκι κίτρινο που στη μέση έχει μια φωτιά! Το μάρκετινγκ της κάθε εταιρείας εστιάζει περισσότερο στην οικολογική πλευρά του R32 και όχι στους κινδύνους που εγκυμονεί μια λάθος τοποθέτηση ή μία λάθος χρήση του κλιματιστικού από τον χρήστη. Κάποιες μεγάλες γνωστές εταιρείες αναφέρονται εκτενέστερα στους κινδύνους και κάποιες άλλες σχεδόν περιληπτικά δείτε εδώ .
Αλεξικέραυνα, Επαγωγοί Κρουστικών Υπερτάσεων και Γειώσεις
Γενικότερα τα αντικεραυνικά συστήματα παρέχουν προστασία έναντι των υπερτάσεων που οφείλονται σε τοπικά κεραυνικά πλήγματα, είτε αυτά προέρχονται από το δίκτυο διανομής του παρόχου, είτε από εσωτερικές πηγές. Η προστασία από κεραυνούς και υπερτάσεις είναι δύο στοιχεία ενός αποτελεσματικού συστήματος ηλεκτρικής προστασίας που απαρτίζεται από τα Αλεξικέραυνα, τον Κάτω Αγωγό χαλκού,τους Επαγωγούς Κρουστικών Υπερτάσεων SPD (Surge Protective Device Type T1, T2 & T3) και τις Γειώσεις. Δείτε περισσότερα εδώ.